Wat betekent de komst van de Energiewet?

Op 1 januari 2026 treedt de nieuwe Energiewet in werking, een wet die de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet vervangt. Lees in deze blog welke veranderingen deze wet met zich meebrengt voor overheidsprofessionals en gemeenten.

Waarom komt de Energiewet?

De Energiewet is ontworpen om de transitie naar duurzame energie te ondersteunen.  De wet moet zorgen voor schonere energie, een betrouwbaar stroomnet en betere bescherming van consumenten, bijvoorbeeld met duidelijkere energietarieven en contracten. Zo wordt het energiesysteem betrouwbaarder en toekomstbestendiger.

Hoofdpunten van de Energiewet

De Energiewet introduceert een aantal belangrijke veranderingen die van invloed zijn op zowel consumenten als de energiemarkt:

• Versterking van de positie van consumenten: De wet introduceert regels voor transparante contractvoorwaarden, bescherming tegen malafide leveranciers en wettelijke rechten rondom dynamische energiecontracten. Dit zorgt ervoor dat consumenten beter geïnformeerd en beschermd zijn in hun energiekeuzes.
• Van netbeheer naar systeembeheer: Het traditionele concept van netbeheer wordt vervangen door systeembeheer. Dit maakt duidelijk wie verantwoordelijk is voor het landelijke netwerk en de regionale netwerken. Door deze verdeling wordt het energienet beter georganiseerd en kan het efficiënter werken.
• Nieuw datakader: Netbeheerders moeten een systeem maken waarin energiedata makkelijk gedeeld kan worden. Hierdoor hebben consumenten toegang tot meer informatie. Dit geeft hen nieuwe mogelijkheden om mee te doen aan de energiemarkt.
• Energiegemeenschappen: De Energiewet maakt het mogelijk dat burgers en bedrijven samen energie opwekken en met elkaar delen. Dit kan helpen het energienet te ontlasten en meer duurzame energie te gebruiken. Daarmee zetten we een belangrijke stap naar een groene en duurzame toekomst.

Welke invloed heeft de Energiewet op de Omgevingswet?

Hoewel de Energiewet en de Omgevingswet afzonderlijke wetten zijn, is er een belangrijke samenhang op het gebied van energie-infrastructuur en ruimtelijke ordening. Gemeenten en provincies moeten zorgen dat projecten zoals het uitbreiden van het energienet of het opwekken van duurzame energie passen in hun omgevingsplannen. De Energiewet maakt veel regels duidelijker en eenvoudiger. Hierdoor wordt het voor lokale overheden makkelijker om vergunningen en plannen samen te laten werken met de nieuwe energieregels.

Dit betekent dat energieprojecten sneller en beter kunnen aansluiten bij andere ruimtelijke plannen. De Energiewet verandert de Omgevingswet niet, maar zorgt wel voor een betere uitvoering van energieprojecten. Voor gemeenten en overheidsprofessionals biedt dit de kans om efficiënter samen te werken tussen verschillende overheidslagen en energieprojecten efficiënter uit te voeren.

Wat betekent de Energiewet voor gemeenten en overheidsprofessionals?

De invoering van de nieuwe Energiewet brengt verschillende implicaties met zich mee voor gemeenten en overheidsprofessionals:

• Beleid aanpassen: Gemeenten moeten hun plannen voor energie en ruimtelijke ordening aanpassen om te voldoen aan de nieuwe eisen en mogelijkheden die de Energiewet biedt. Dit vraagt om een goede balans tussen energietransitie en ruimtelijke plannen.
• Samenwerking en coördinatie: De wet vraagt om betere samenwerking tussen verschillende overheidslagen en betrokken partijen. Goede communicatie en coördinatie is belangrijk om energieprojecten makkelijker te realiseren.
• Scholing: Er is behoefte aan goed opgeleide professionals die weten hoe ze de nieuwe wet kunnen toepassen. Gemeenten moeten daarom investeren in het trainen van hun personeel om de benodigde kennis en vaardigheden te ontwikkelen.
• Data en technologie: Gemeenten moeten leren werken met nieuwe technologieën en systemen om energiegegevens te delen. Dit is nodig om de overstap naar duurzame energie te ondersteunen.

Op weg naar een duurzame toekomst met de Energiewet

De nieuwe Energiewet die op 1 januari 2026 start, brengt veel veranderingen voor het Nederlandse energiesysteem. De wet sluit goed aan op de Omgevingswet, waardoor energieprojecten makkelijker passen in ruimtelijke plannen. Dit helpt om efficiënter te werken en bij te dragen aan een duurzame toekomst. Het is belangrijk dat overheidsprofessionals zich goed voorbereiden op deze veranderingen. Ze moeten hun kennis vergroten, nieuwe vaardigheden leren en samenwerken met verschillende partijen om de energietransitie succesvol uit te voeren.