Docent Anton over de leer- en knelpunten rondom de komst van de Omgevingswet

Anton Saman weet door zijn jarenlange ervaring bij de overheid en als docent precies wat er speelt in het werkveld. In dit artikel werpt hij een blik op de komst van de Omgevingswet en de leer- en knelpunten die daarmee gepaard gaan.
 

Even voorstellen: Anton Saman

Docent Anton Saman heeft al 46 jaar werkervaring binnen de overheid. In die jaren heeft hij bij zeven verschillende gemeenten gewerkt in uitvoerende functies, beleidsfuncties en managementfuncties. We kunnen hem dus wel een echte overheidsprofessional noemen, die veel kennis te delen heeft. En dat doet hij ook. Inmiddels doceert hij al bijna 20 jaar vol enthousiasme bij Bestuursacademie Nederland. Hij heeft al heel wat trainingen gegeven. Van Hoe Werkt de Gemeente? tot Algemene Wet Bestuursrecht en Politiek-bestuurlijke Sensitiviteit en Beïnvloeding. Tegenwoordig kom je hem vooral tegen bij trainingen over de Omgevingswet.
 

Een blik op de komst van de Omgevingswet

Hoe staat het momenteel met de voorbereidingen op de Omgevingswet? Volgens Anton werd er lang gedacht dat de wet wel weer uitgesteld zou worden. “Nu de wet per 1 januari 2024 toch echt in werking treedt, ontstaat er hier en daar wat stress. Medewerkers hebben een opleiding nodig en daarnaast moeten de processen binnen de organisatie met volle vaart worden ontwikkeld.” 

Gelukkig hoeft niet alles op 1 januari 2024 gereed te zijn. “Voor het opleveren van een definitief omgevingsplan geldt een uiterste datum van 1 januari 2032”, vertelt Anton. “Maar het nieuwe online Omgevingsloket (DSO) gaat toch echt per 1 januari aanstaande open en deze moet zo gebruiksvriendelijk mogelijk ingericht worden voor inwoners en ondernemers. Vele gemeenten werken daar nu nog hard aan en oefenen veel met het gebruik van het loket. Dat gaat lang niet overal even goed. Minister Hugo de Jonge legde onlangs in een kamerbrief aan de Eerste Kamer nog uit op welke onderdelen het Omgevingsloket niet goed loopt.” Vervolgens nam de Eerste Kamer op 31 oktober een motie aan over de uitvoeringsproblemen, maar De Jonge stelde deze niet te kunnen en willen uitvoeren. 

“Ook worstelen gemeenten nog met de manier waarop zij de wijzigingen van het omgevingsplan straks bekend gaan maken”, vervolgt Anton zijn verhaal. “Zij mogen de huidige manier met TAM/IMRO nog een jaar toepassen en tal van gemeenten zullen dat ook doen.”
 

Er zijn wat knelpunten, maar het komt helemaal goed!

Anton hoort tijdens zijn trainingen regelmatig over de werkdruk en het gebrek aan capaciteit. “Overheidsmedewerkers hebben het gevoel dat de Omgevingswet ‘er ook nog bij moet’. Belangrijk is dat het Omgevingsloket per 1 januari op orde is en dat aanvragen kunnen worden ontvangen. Dit betekent wel dat de medewerkers voor die tijd op de hoogte moeten zijn van de belangrijkste onderwerpen rondom de Omgevingswet. Of je nu projectleider, vergunningverlener, handhaver of KCC-medewerker bent. De komende twee maanden is het dus alle hens aan dek. Toch ben ik ervan overtuigd dat het goedkomt. Alle begin is moeilijk en er gaan na de inwerkingtreding van de wet zeker nog zaken mis. Maar na verloop van tijd is iedereen weer gewend aan de nieuwe wet en de processen die erbij horen.”
 

Leerdoelen stellen om te zorgen dat het goedkomt

“Het zal vooral wennen zijn om te moeten omgaan met (meer) algemene regels en zorgplichten. En om als gemeente of waterschap het omgevingsplan of de waterschapverordening anders in te richten. Voor een succesvolle implementatie van de Omgevingswet, moeten overheidsmedewerkers de wet daarom goed begrijpen en daar in de praktijk naar kunnen handelen”, stelt Anton. “Ook moet duidelijk zijn welke instrumenten en maatwerkmogelijkheden de Omgevingswet biedt. Er zijn genoeg trainingen beschikbaar voor verschillende vakgebieden en specifieke taken die medewerkers bij gemeenten, provincies, waterschappen en omgevingsdiensten hebben. Het is verstandig om na een introductietraining over de wet je focus te verleggen naar je vakgebied. Hoe ga je vanuit jouw rol om met initiatieven en instrumenten? Denk aan de ‘ja, mits’-houding, integraal werken, de intake- en omgevingstafel, BOPA en de wijzigingen van het omgevingsplan.”
 

Is jouw overheidsorganisatie nog niet (helemaal) klaar voor de Omgevingswet? 

“De VNG hanteert een lijst met minimale acties. Dit zijn de minimale acties die elke gemeente, provincie of waterschap voor 1 januari 2024 zou moeten hebben afgerond. Die lijst wordt bewaakt door het management of de programmamanagers Omgevingswet bij je organisatie”, aldus Anton. Dus wil je precies weten voor welke uitdagingen jouw organisatie nog staat en op welke punten jullie je nog kunnen ontwikkelen? Check dan zeker even het lijstje van het management en bekijk of wij een passende opleiding of training hebben die bij jullie leerdoelen past. Je kunt kiezen uit ons vaste aanbod over de Omgevingswet of een opleiding of training op maat laten samenstellen voor jouw team of organisatie. 

Voor vragen of advies over ons vaste opleidingsaanbod kun je contact opnemen met een van onze adviseurs. Bel naar 035 – 7 604 850 of mail naar info@bestuursacademie.nl. Ben je benieuwd naar de mogelijkheden voor een maatwerktraject? Maak dan een vrijblijvende afspraak met ons via 035 – 7 604 850 of incompany@bestuursacademie.nl.