De voor- en nadelen van flexibele schooltijden

Steeds meer basisscholen hanteren flexibele lestijden en vakanties. Scholen hopen op deze manier beter in te spelen op de wensen en behoeften van ouders. In 2011 kregen elf basisscholen daarom groen licht om te experimenten met flexibele roosters en schooltijden. Inmiddels is het experiment verlengd en uitgebreid. Maar wat houdt dit experiment in? Wat zijn de voor- en nadelen van flexibele schooltijden? En hoe nu verder?

Stand van zaken schooltijden

In het experiment met flexibele schooltijden hoeven deelnemende scholen zich niet te houden aan de vijfdaagse schoolweek en de landelijk vastgestelde vakantieperiodes. De scholen mogen hun roosters en schooltijden flexibel plannen, maar alleen onder de volgende twee voorwaarden: leerlingen moeten minimaal 940 uur per jaar les krijgen én het vereiste niveau halen. In de praktijk betekent dit dat scholen vijftig weken per jaar open zijn, inclusief de zomer, en dat alle leerlingen onderwijs op maat krijgen aangeboden.
 

De voordelen van flexibele schooltijden

Zowel organisatorisch als onderwijskundig hebben flexibele schooltijden grote gevolgen. Wij zetten hieronder de belangrijkste voordelen voor u op een rij:

1. Minder stress voor ouder en kind

Ouders kunnen de schooltijden van hun kinderen beter afstemmen op hun eigen werktijden. Vrij hebben wanneer het thuis én op het werk beter uitkomt. Ook is naschoolse opvang hierdoor lang niet altijd meer nodig. Hierdoor ervaren ouders minder stress en brengen zij meer tijd door met hun kinderen.

2. Meer persoonlijke aandacht voor de kinderen

Er is meer aandacht voor leerlingen in rustige periodes als andere kinderen met vakantie zijn. Ook kan het zijn dat kinderen eerder of later beginnen dan hun klasgenoten. Dit zorgt ervoor dat op die momenten de klassen kleiner zijn. Ook dit zorgt ervoor dat er op deze momenten meer individuele aandacht is voor leerlingen.

3. Docenten ervaren meer vrijheid

Leraren kunnen door dit systeem flexibeler werken en ook buiten de schoolvakanties om op vakantie gaan. Samen met hun collega’s stellen ze het rooster vast. Hierdoor hebben ze meer grip op hun eigen werktijden.

4. Flexibelere vakanties voor ouders

Met een flexibel rooster zijn ouders niet meer gebonden aan de vaste schoolvakanties. Zo kunnen ze ook buiten de vakantieperiode op vakantie. Dat scheelt zo honderden tot duizenden euro’s per jaar.
 

De nadelen van flexibele schooltijden

Uiteraard zijn er ook nadelen verbonden aan flexibele schooltijden. De Onderwijsinspectie benoemt in haar onderzoek naar het experiment de volgende nadelen:

1. Leerlingen presteren minder goed

Op bijna alle scholen die deelnemen aan het experiment presteren de leerlingen gemiddeld minder goed in taal en rekenen. Of de teruglopende schoolprestaties verband houden met de flexibele schooltijden is voor de Onderwijsinspectie niet duidelijk. Daar wordt nu nader onderzoek naar gedaan.

2. De experimenterende scholen trekken meer zorgleerlingen aan

De ouders van zorgleerlingen zijn blij met de extra individuele zorg. Maar de scholen zijn hier lang niet allemaal op toegerust, zeker niet voor zo veel kinderen tegelijk. Ook leraren worden hierdoor extra belast.

3. Het flexibele onderwijsmodel is duurder dan dat van een reguliere basisschool

De implementatie van een flexibel onderwijsmodel is duur. Het kost bijvoorbeeld extra geld om leraren tijdens de vakanties te laten werken. Ook is er extra personeel nodig om ervoor te zorgen dat leerlingen vijftig weken per jaar naar school kunnen gaan. Een van de risico’s is dat scholen ouders om een extra financiële bijdrage vragen.
 

Maar hoe nu verder?

In een eerder verschenen rapport stelt de Inspectie van het Onderwijs dat het experiment met flexibele schooltijden alleen succesvol kan zijn als het voldoet aan de volgende randvoorwaarden:

• Een duidelijk door het bestuur goedgekeurd plan
• Een team dat achter het concept staat en flexibel onderwijs kan en wil geven
• Een goede aansturing door de directeur en controle op de kwaliteit van het onderwijs

 Dit is nu nog lang niet bij alle scholen het geval. Of alle scholen over een aantal jaren flexibele schooltijden hanteren, is dus maar de vraag. Ondanks het grote enthousiasme van ouders, kinderen en docenten.  
 

Anticiperen op de ontwikkelingen binnen het Sociaal Domein?

Wil je meer te weten komen over de ontwikkelingen binnen het Sociaal Domein en hoe je hierop kan anticiperen? Download dan hier onze whitepaper.